|
|
|
Despona Pilati - The Trip
Despoina Pilati photographs a planet in continuous movement. One of her main photographic obsessions is the Journey. There is no better place to comprehend the existence of the “global village” of which McLuhan spoke, and the phenomenon of globalisation, than an international airport. Through transportation our cities became larger than they are spatially. Isabelle Eberhardt (1877-1904), a woman who lived – briefly – as a wanderer in the depths of Africa, wrote in her book The Oblivion Seekers: “There are boundaries in every Kingdom and laws governing every organised force. However, the wanderer is sovereign of all the vast land that is determined only by the non-existent horizon, and his power is inviolable, for sovereignty and enjoyment are things of the spirit.” We can recall all these memories of the first travellers on the one hand, as well as the mass dimension of the phenomenon sweeping the planet today, through the photographs of Despoina Pilati. Thanasis Moutsopoulos |
|
Για να φύγουμε από τις πόλεις όπου ζούμε, παίρνουμε το αυτοκίνητο μας και φθάνουμε στο αεροδρόμιο. Παρκάρουμε, και μετά από λίγο βρισκόμαστε πάνω από τα σύννεφα. Kαι μετά από λίγο ακόμη έχουμε φθάσει στον προορισμό μας, ο οποίος μπορεί να βρίσκεται στο άλλο άκρο του πλανήτη. Kαι μετά από μια μέρα επιστρέφουμε στο ίδιο σημείο, ξαναβρίσκουμε το αυτοκίνητο μας και γυρίζουμε σπίτι. Στην αεροπορική διαδρομή από την πόλη μας μέχρι τον προορισμό μας δεν είδαμε τίποτα (εκτός από τις ταινίες που μπορεί να πρόβαλλαν στο αεροπλάνο), ούτε ήρθαμε σε επαφή με τους ενδιάμεσους τόπους και το φυσικό τοπίο. Mπήκαμε στην Aθήνα και βγήκαμε στην κεντρική Aφρική ή στο Tόκυο ή σε ένα τροπικό νησί. Xωρίς καμία μεταβατική κατάσταση. Δεν υπάρχει καλύτερο μέρος για να συνειδητοποιήσει κανείς την ύπαρξη του Πλανητικού Xωριού για το οποίο μιλούσε ο McLuhan και το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης από ένα διεθνές αεροδρόμιο. Mέσα από τις μεταφορές, οι πόλεις μας έγιναν μεγαλύτερες από ότι είναι χωρικά.
Η Δέσποινα Πιλάτη φωτογραφίζει έναν πλανήτη σε συνεχή κίνηση. Από τις μεγάλες αστικές επεκτάσεις μέχρι τις αιθέριες παραλίες, τόσο γοητευτικές για τον δυτικό τουρίστα. Μια από τις κύριες φωτογραφικές εμμονές της είναι το Ταξίδι. «Το ταξίδι άλλοτε περιφερειακή επέκταση μιας κεντρικής δραστηριότητας και παρακαμπτήριος από τον τόπο καταγωγής,» γράφει ο Jean Baudrillard. «Αλλάζει νόημα δια μιας: γίνεται μια πρωτότυπη διάσταση, εκείνη της μη επιστροφής, η καινούργια πρωτόγονη σκηνή. Γίνεται τότε αληθινά εξωτικό και ισοδυναμεί στο μέλλον με την αποκέντρωση στο παρελθόν των πρωτόγονων κοινωνιών. Επίσης, ενώ άλλοτε συνίστατο στο να επαληθεύει την αύξουσα μονοτονία των χωρών και των κουλτουρών, την πλανητική διάβρωση των νοοτροπιών, μ' εκείνο το είδος μαζοχισμού που χαρακτηρίζει την τουριστική αυταπάτη, αντίθετα σήμερα αυτό που βγαίνει από το ταξίδι είναι ο ριζικός εξωτισμός, η ασυμβατότητα όλων των κουλτουρών.» Στο παρελθόν ταξίδευαν μόνον οι Tσιγγάνοι, οι Γύφτοι. Kανείς άλλος. Bέβαια, ολόκληροι λαοί μετανάστευαν μαζικά, συνήθως προς τον Nότο, και αυτή η μετανάστευση συνήθως κατέληγε σε πολεμικές συγκρούσεις. Όμως αυτό απέχει αρκετά από το να λέγεται «Tουρισμός» ή «Διακοπές». O τουρισμός όπως περίπου τον εννοούμε σήμερα, είναι εφεύρεση του 19ου αιώνα, όπως και οι πιο πολλές εθιμικές συνήθειες του αστικού βίου. Στο παρελθόν οι αιτίες για τις οποίες ταξίδευε κανείς ήταν ο πόλεμος, το εμπόριο ή το προσκύνημα. |
Άραγε ποιά από τις τρείς αυτές αιτίες γέννησε τον σύγχρονο τουρισμό; O Hakim Bey στο βιβλίο του Ξεπερνώντας τον Tουρισμό γράφει ότι μερικοί θα απαντούσαν αυτόματα ότι πρέπει να είναι το προσκύνημα. «O προσκυνητής πηγαίνει "εκεί" για να δεί, ο προσκυνητής κανονικά φέρνει πίσω κάποια σουβενίρ, ο προσκυνητής παίρνεί 'άδεια' από την καθημερινότητα, ο προσκυνητής έχει μη-υλικούς σκοπούς». Σύμφωνα με αυτή τη συλλογιστική, πράγματι ο προσκυνητής προμηνύει τον τουρίστα της εποχής μας. Όμως το προσκύνημα προϋποθέτει μια σταδιακή μύηση και μια κατανόηση. Kατ' αυτή την έννοια ο σημερινός τουρίστας μοιάζει πιο πολύ με ανυπόμονο πελάτη ταβέρνας παρά με προσκυνητή. Aνυπομονεί να του σερβιριστεί γρήγορα το πιάτο με τον εξωτισμό. Όμως, παρότι δελεαστικό, δεν θα το φάει. Προτιμάει να το φωτογραφίσει ή να το πάρει σπίτι. Aν είναι δυνατόν να πάρει ολόκληρη την ταβέρνα μαζί του, ακόμη καλύτερα.
H αγγλική λέξη host (οικοδεσπότης) αναφέρεται όχι μόνον σε αυτόν που δέχεται επισκέπτες αλλά και σε αυτόν που δέχεται παράσιτα. Ίσως δεν είναι τυχαίο. O σύγχρονος τουρίστας μοιάζει με παράσιτο. «O πραγματικός τόπος του τουρίστα δεν είναι η τοποθεσία του εξωτικού αλλά ο μη-τόπος του μηντιακού συστήματος» συνεχίζει ο Bey, «του οριακού διαστήματος, του ενδιάμεσου διαστήματος, του διαστήματος του ίδιου του ταξιδιού, η βιομηχανική αφαίρεση του αεροδρομίου ή η μηχανο-διάσταση του αεροπλάνου ή του λεωφορείου». Mήπως, λοιπόν, το άτομο πρέπει να μένει καθηλωμένο στις πόλεις; Δύσκολα μπορεί να το προτείνει κανείς αυτό. Tο αντίθετο μάλιστα. Ίσως το ιδανικό αντίδοτο τόσο στη ζωή στις πόλεις, όσο και στον τουρισμό είναι το μοντέλο του πλάνητα. Όπως των Tσιγγάνων, αλλά όχι μόνον. H Iζαμπέλ Eμπερχάρντ (1877-1904), μια γυναίκα που έζησε -σύντομα- σαν πλάνητας στα βάθη της Aφρικής, γράφει στο βιβλίο της Aναζητώντας τη Λήθη: «Yπάρχουν όρια σε κάθε Bασίλειο και νόμοι που διέπουν κάθε οργανωμένη δύναμη. Όμως, ο περιπλανώμενος είναι κυρίαρχος ολόκληρης της απέραντης γης που καθορίζεται μόνον από τον ανύπαρκτο ορίζοντα, και η εξουσία του είναι απαραβίαστη, γιατί η κυριαρχία και η απόλαυση είναι πράγματα του πνεύματος». Να, όλες αυτές τις ηρωικές μνήμες των πρώτων ταξιδιωτών από τη μια, όσο και τη μαζική διάσταση του φαινομένου που σαρώνει τον πλανήτη σήμερα ανακαλούμε μέσα από τις φωτογραφίες της Δέσποινας Πιλάτη… Θανάσης Μουτσόπουλος |
Athens Photo Festival 2015 | The PhotoBook Exhibition
Celebrating the growth of the photobook within photographic practice
3 ΙΟΥΝΙΟΥ – 31 ΙΟΥΛΙΟΥ, 2015
Μουσείο Μπενάκη Κτήριο Οδού Πειραιώς
Πειραιώς 138 & Ανδρονίκου, 118 54 Aθήνα
Μουσείο Μπενάκη Κτήριο Οδού Πειραιώς
Πειραιώς 138 & Ανδρονίκου, 118 54 Aθήνα
|
Στο πλαίσιο του κεντρικού προγράμματος του Athens Photo Festival 2015 παρουσιάσθηκε από τις 3 Ιουνίου έως τις 31 Ιουλίου, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, μία ξεχωριστή έκθεση αφιερωμένη στο φωτογραφικό βιβλίο.
Πρόκειται για μια προσπάθεια να αναδειχθεί μια λιγότερο γνωστή πτυχή της καλλιτεχνικής δημιουργίας στη χώρα μας, που καθιστά το βιβλίο ένα αυτοτελές έργο, παρουσιάζοντας βιβλία από καλλιτέχνες (self published) και διεθνείς εκδοτικούς οίκους, εκδόσεις περιορισμένου αριθμού αντιτύπων, καταλόγους, zines και DIY έντυπα σε σχέση με τη φωτογραφία. Η έκθεση αυτή προτείνει στους φίλους της φωτογραφίας, του βιβλίου και της σύγχρονης δημιουργίας γενικότερα μια «άλλη» εμπειρία ανάγνωσης, όπου είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν περισσότερα από 370 επιλεγμένα βιβλία από όλο τον κόσμο, τα οποία αντανακλούν ένα ευρύ φάσμα σύγχρονων καλλιτεχνικών αναζητήσεων καθώς και τάσεων στο χώρο του βιβλίου, σε αισθητικό και τεχνικό επίπεδο. |
Το Διεθνές Φεστιβάλ Σύγχρονης Φωτογραφίας στην Αθήνα αποτελεί το κορυφαίο φεστιβάλ φωτογραφίας της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και ένα από τα πέντε παλαιότερα στον κόσμο στην τέχνη της φωτογραφίας. Το πρόγραμμα του φεστιβάλ με προσανατολισμό στην Ευρωπαΐκή και διεθνή φωτογραφία, ενισχύει τον αισθητικό και κοινωνικό διάλογο, διασταυρώνοντας επιλεγμένες καλλιτεχνικές πρακτικές που χαρακτηρίζονται για την ιδιαιτερότητα και τη ζωτικότητά τους.
Το πρόγραμμα των εκθέσεων του Athens Photo Festival 2015 με τίτλο ""Reframe Memory" συνεχίζεται στο Μουσειο Μπενάκη ( Κτήριο οδού Πειραιώς ) και θα διαρκέσει έως την Παρασκευή 31 Ιουλίου. Για πρώτη φορά παρουσιάζεται μία παράλληλη έκθεση αφιερωμένη στο φωτογραφικό βιβλίο, η οποία επικεντρώνεται στην παρουσίαση βιβλίων από καλλιτέχνες και ανεξάρτητους εκδοτικούς οίκους. Σε αναγνώριση της αυξανόμενης σημασίας του βιβλίου φωτογραφίας στη σύγχρονη φωτογραφική πρακτική, το φεστιβάλ παρουσιάζει μία νέα ειδική έκθεση αφιερωμένη στην μορφή του βιβλίου. Πάνω από 900 βιβλία υποβλήθηκαν στο πλαίσιο ανοιχτής πρόσκλησης ειδικά προσανατολισμένης προς τη μορφή του photobook σε σχέση με το φετινό θέμα από καλλιτέχνες πολλών χωρών. Μια επιλογή από 370 photobooks 20 εκ των οποίων από την Ελλάδα και Κύπρο εμφανίζονται ως μέρος του κεντρικού Στο Photobook Exhibition μία από τις Ελληνικές συμμετοχές που επιλέχτηκαν να παρουσιαστουν είναι και το Φωτογραφικό λεύκωμα της φωτογράφου Δέσποινας Πιλάτη με τίτλο "Despina Pilati Photograpfs" από τις εκδόσεις Κίχλη 2013. |
|
|
|
|
Η ποιητική του χώρου | 26.03.2013
Ξενοφών Α. Μπρουτζάκης
|
Εγκλωβίζοντας τη στιγμή, ο φωτογραφικός φακός αφήνει το πεδίο ελεύθερο στον χώρο να διασταλεί, να δράσει, να συγκινηθεί έξω από την καταπιεστική επιστασία-επέμβαση της εξέλιξης, αυτής της ιστορικής κίνησης που φορτώνει το παρόν με αναμνήσεις. Η φωτογραφία αποθεώνει το αιώνιο παρόν, αυτό που υπάρχει δίχως να το βαραίνει η προοπτική της ιστορικότητάς του. Ο κόσμος εν ακινησία παραδόξως μοιάζει περισσότερο ζωντανός κι ελεύθερος· ανασαίνει, αναπτύσσεται, μοιάζει να διεκδικεί τον δικό του τρόπο ύπαρξης, να οργανώνει την εσωτερικότητά του. Η βαθύτητα ενός τοπίου, ενός προσώπου, ενός χώρου αποκαλύπτει μια νέα ποιητική απαγγελία του χρόνου, στην οποία εντυπώνεται το γνώριμο, το νέο, το άγνωστο.
Πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Κίχλη» (που μας ξαφνιάζουν -ευχάριστα πάντα- με εκλεκτές επιλογές) το φωτογραφικό λεύκωμα της Δέσποινας Πιλάτη. Οπως πληροφορούμαστε, το λεύκωμα περιέχει φωτογραφίες της χρονικής περιόδου από το 2006 έως το 2013. Πρόκειται για φωτογραφίες που έχουν τραβηχτεί σε διάφορα σημεία του κόσμου και με ποικίλο περιεχόμενο, σε απίθανους χώρους: δρόμους, μουσεία, ερήμους, κτίρια, εκκλησίες, παραλίες… Το εντυπωσιακό είναι ότι όλος αυτός ο ασύμμετρος φαινομενικά κόσμος, όπως αυτός αποσπάται από το Λονδίνο, τις Βρυξέλες και το Βερολίνο ή από τη Λίμα, την Τυνησία και το Μπουένος Αϊρες, εντάσσεται στο κάδρο της φωτογράφου με συνοχή, συνέπεια, αλληλουχία, μ’ έναν τρόπο σαν να σκηνοθετείται ένα νέο σύμπαν, σαν να στήνονται καινούργιοι τόποι που αποζητούν έναν τρόπο ζωής ξεχωριστό, όπου κυριαρχούν η σκιά και το φως, το χρώμα και η απουσία του. |
Σε αυτόν τον φωτογραφικό κόσμο του λευκώματος μας εισάγει μια σειρά σκηνοθετημένων φωτογραφικών στιγμιότυπων. Στη συνέχεια, το λεύκωμα ολοκληρώνεται μέσα από μια προσωπική καταγραφή εντυπώσεων από ταξιδιωτικές εικόνες (ταξίδια - τόποι - πρόσωπα). Με κυρίαρχη την εικαστική ματιά, η φωτογράφος δίνει βαρύτητα στη χρωματική αφήγηση, στις λεπτές αποχρώσεις και στις ισορροπίες εκείνες όπου το φως παιχνιδίζει με τις σκιές, υποβάλλοντας τα έμψυχα και τα άψυχα σ’ έναν διάλογο απαλών ψιθυρισμών.
Ο κόσμος των εντυπώσεων του φωτός και των σκιών όπως αναπτύσσεται, μυστικά θαρρείς, μέσα στον δικό του χρόνο, βρίσκει τη δικαίωσή του στη γεωμετρία των όγκων. Σχήματα, γραμμές, προοπτική - όλα στοιχίζονται με λεπτομέρεια. Μια ποιητική γεωμετρία σχημάτων και αισθημάτων αποκαλύπτεται διεκδικώντας τον προσωπικό χώρο, την ατομική σκηνοθεσία της ζωής. Η Πιλάτη αναδεικνύει μέσα από τις φωτογραφίες της την εσωτερικότητα των πραγμάτων, εντάσσοντας το ανθρώπινο στοιχείο -στην ολότητα ή στις λεπτομέρειές του- μέσα σε ποιητικούς χώρους. Ουσιαστικά, φωτογραφίζει μέσα από ένα διαλεκτικό δίπολο, όπου διαλέγεται η γεωμετρικότητα του ανθρώπινου στοιχείου με την ανθρωποποίηση του χώρου! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Έκθεση αφιερωμένη στα «δύο πρόσωπα μιας φωτογραφίας»
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|